Đã đến lúc Việt Nam cần cơ chế net-billing linh hoạt để phát triển điện mặt trời bền vững
Net-Billing là gì?
Net-billing là một cơ chế thanh toán điện năng áp dụng cho các hệ thống điện mặt trời (hoặc các nguồn điện phân tán khác) có kết nối với lưới điện, trong đó:
- Khách hàng tự tiêu thụ điện sản xuất được từ hệ thống của mình (như điện mặt trời).
- Phần điện dư không dùng hết sẽ được bán lên lưới điện.
- Phần điện thiếu sẽ được mua từ lưới về như bình thường.
Tuy nhiên, khác với Net-metering (đếm điện 2 chiều với cùng một giá), Net-billing áp dụng hai mức giá khác nhau:
- Giá mua điện từ lưới: khách hàng trả theo giá điện tiêu chuẩn.
- Giá bán điện dư lên lưới: thường thấp hơn giá mua, có thể được xác định theo biểu giá cụ thể hoặc theo thời điểm lưới thiếu hay thừa điện.
Ví dụ hoạt động Net-Billing
- Ban ngày, hệ thống điện mặt trời phát ra 20 kWh, trong đó 10 kWh dùng tại chỗ, còn 10 kWh dư ra bán lên lưới.
- Ban đêm, người dùng cần 10 kWh điện từ lưới.
Theo Net-billing:
- Điện bán lên lưới được trả với giá A (ví dụ: 1,000 VND/kWh).
- Điện mua từ lưới tính theo giá B (ví dụ: 2,500 VND/kWh).
Cuối kỳ, công ty điện lực tính riêng phần điện mua và điện bán, rồi bù trừ tài chính (chứ không bù trừ kWh như Net-metering).
Ưu điểm của Net-billing
- Khuyến khích người dân tiêu thụ tại chỗ hoặc lưu trữ, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào lưới.
- Giảm áp lực cho lưới điện vào giờ cao điểm hoặc khi thừa điện.
- Tăng tính tự chủ năng lượng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ thống điện phân tán.
Các quốc gia đã áp dụng Net-Billing
Rất nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới đã và đang áp dụng cơ chế net-billing linh hoạt nhằm thúc đẩy năng lượng tái tạo phân tán, đặc biệt là điện mặt trời áp mái, đồng thời kiểm soát tốt hơn việc vận hành lưới điện. Dưới đây là một số quốc gia tiêu biểu:
Hoa Kỳ (Mỹ)
- Net-billing hiện đang dần thay thế net-metering ở nhiều bang.
- Tiêu biểu như bang California với chính sách NEM 3.0, áp dụng từ tháng 4/2023:
- Không còn bù trừ kWh như trước.
- Giá điện dư bán lên lưới thay đổi theo thời điểm trong ngày (TOU – Time of Use).
- Khuyến khích lưu trữ tại chỗ để tiêu dùng nội bộ thay vì bán lên lưới.
- Đây chính là mô hình net-billing linh hoạt theo thời gian thực.
Chile
- Áp dụng net-billing từ năm 2014 theo Luật 20.571.
- Giá mua điện từ khách hàng phụ thuộc vào giá thị trường giao ngay hoặc giá quy định từng thời điểm.
- Khách hàng được phép bù trừ phần tiêu thụ và phần phát lên lưới theo giá tiền chứ không phải theo sản lượng điện.
Ấn Độ
- Nhiều bang đã chuyển từ net-metering sang net-billing hoặc gross metering.
- Net-billing áp dụng cho các hệ thống điện mặt trời có công suất lớn hơn 10 kW.
- Phần điện dư được mua theo giá quy định riêng (Generic Tariff), thường thấp hơn giá điện tiêu thụ.
Philippines
- Thực hiện cơ chế net-billing thông qua chương trình Net-Metering Law (RA 9513) nhưng theo hướng bù trừ giá trị tiền điện.
- Điện dư được mua lại bởi công ty điện lực với giá mua buôn, thấp hơn nhiều so với giá bán lẻ.
Brazil
- Dự kiến chuyển từ net-metering sang net-billing theo Luật 14.300 (năm 2022) với lộ trình áp dụng từ 2023.
- Người dân bán điện dư lên lưới sẽ phải trả thêm phí sử dụng hạ tầng lưới, do đó chỉ có lợi nếu dùng tại chỗ hoặc tích trữ.
Một số quốc gia khác cũng đang áp dụng hoặc chuyển dần sang net-billing
- Thái Lan: Áp dụng giá mua điện cố định nhưng thấp, thực chất là net-billing đơn giản.
- Malaysia: Áp dụng chương trình Net Energy Metering 3.0 với thành phần Net-billing cho doanh nghiệp.
- Mexico, Nam Phi, Úc (một số bang): cũng có các biến thể của net-billing linh hoạt theo thời gian hoặc khu vực.
Lý do các nước áp dụng net-billing linh hoạt
- Giúp ổn định lưới điện khi tỷ trọng năng lượng tái tạo cao.
- Khuyến khích lưu trữ năng lượng tại chỗ.
- Tăng tính công bằng giữa người dùng điện mặt trời và người dùng thông thường.
- Giảm chi phí cho nhà nước trong việc điều độ, đầu tư hạ tầng và mua điện giờ cao điểm.
Tóm lại, Net-Billing giúp phát triển điện mặt trời bền vững, đảm bảo công bằng giữa người dùng năng lượng tái tạo và người dùng điện lưới. Việt Nam cần triển khai Net-Billing sớm với chính sách phù hợp để tận dụng tối đa nguồn điện mặt trời và thúc đẩy năng lượng sạch.
LITHACO cung cấp các thiết bị điện mặt trời từ những thương hiệu hàng đầu thế giới, đảm bảo hiệu suất cao, tuổi thọ dài và tối ưu chi phí đầu tư cho doanh nghiệp.
Hãy để LITHACO đồng hành cùng các bạn trong hành trình chuyển đổi năng lượng, vui lòng liên hệ với chúng tôi theo các cách sau:
- Đường dây nóng: 1900 25 25 27
- Số điện thoại: 0918.886.502, 094.181.2233
- Zalo: 094.181.2233
- Địa chỉ: Tầng 12 Tòa nhà BW, số 15 Võ Văn Kiệt, Phường 16, Quận 8, TP.HCM
- Trang web:https://lithaco.vn
- Facebook: https://www.facebook.com/Lithaco.vn/
Bài Viết Liên Quan
