Những bất cập trong Nghị định 58/2025/NĐ-CP về điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ: rào cản và giải pháp
Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới tốc độ chuyển dịch năng lượng và cam kết Net Zero 2050, việc khai thác tiềm năng điện mặt trời mái nhà đã trở thành động lực quan trọng. Tuy nhiên, Nghị định 58/2025/NĐ-CP dù được ban hành với thiện ý hướng dẫn phát triển điện tự sản tự tiêu thụ, nhưng vẫn bộc lộ nhiều điểm bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn triển khai lắp đặt điện mặt trời tại Việt Nam.
Dưới đây là phân tích chuyên sâu các rào cản chính trong Nghị định 58 và đề xuất kiến nghị.
1. YÊU CẦU GIẤY PHÉP XÂY DỰNG VÀ PCCC CHO CÁC HỌ GIA ĐÌNH
Khoản 3 Điều 10, Điều 17, Điều 23 và 24 có yêu cầu rõ về việc các hệ thống điện mặt trời mái nhà phải tuân thủ các quy định về giấy phép xây dựng và phòng cháy chữa cháy (PCCC).
Trong khi đó, phần lớn nhà ở Việt Nam (nhất là khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa) không có giấy phép xây dựng hoặc không đủ điều kiện PCCC. Quy định này vô hình trung làm mất động lực vào thời điểm quốc gia đang đốc thúc lắp đặt điện mặt trời.
+ Kiến nghị: Cần bãi bỏ yêu cầu PCCC và giấy phép xây dựng đối với hệ thống đạt trên mái nhà dân dựng lại không bán điện.
2. GIỚi HẠN 20% ĐIỆN DƯ ĐƯỢC BÁN VÀO LƯỚI
Theo Điều 14, chỉ 20% sản lượng điện phát ra được bán vào lưới. Quy định này mục đích hạn chế lạm dụng bán điện thương mại, nhưng đã gây tác dụng ngược đẩy người dân sang hướng giảm quy mô, thiếu động lực đầu tư pin lưu trữ.
+ Giải pháp: Áp dụng cơ chế net-billing linh hoạt cho phần điện dư. Theo đó, Nhà nước cho phép bán phần điện dư lên lưới với giá ưu đãi khi hệ thống đang thiếu điện, và mua với giá rất thấp — thậm chí là giá âm — khi lưới điện đang dư thừa. Cơ chế này trao quyền chủ động cho khách hàng trong việc lựa chọn giữa phát điện lên lưới hoặc tích trữ để sử dụng sau. Điều này không chỉ giúp giảm đáng kể nguồn lực quản lý, mà còn tiết kiệm chi phí lớn cho Nhà nước trong việc đầu tư phát triển thêm nguồn điện.
Một hộ gia đình lắp hệ 5kWp cũng phải thông báo nhiều nơi: EVN, Sở Công thương, Xây dựng, PCCC. Trong khi các nước như Thái Lan, Úc , Nhật Bản… đã rất đơn giản: cứ khai online là xong.
+ Đề xuất: Thiết lập cơ chế khai báo một cửa online, do đơn vị lắp đặt chịu trách nhiệm.
3. KHÔNG ĐƯỢC ƯU ĐÃI THỦ TỤC VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ
Các doanh nghiệp nhỏ không bán điện, chỉ sử dụng tự phát vẫn phải xin đủ loạt giấy tờ theo Điều 12-13-17. Trong khi họ là đối tượng cần chuyển đổi xanh rất lớn.
+ Gợi ý: Bổ sung cơ chế đăng ký rút gọn cho nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ tự sản tự dùng.
4. CHƯA CÓ KHUNG PHÁP LÝ CHO MÔ HÌNH CHIA SẺ ĐIỆN (ENERGY COMMUNITY)
Nghị định chưa có đề cập đến các mô hình như “cộng đồng năng lượng” hay “chia sẻ điện mặt trời” – vốn đang phổ biến tại châu Âu, Nhật, Hàn.
Những hình thức mới như chia sẻ điện giữa hộ trong chung cư, khu dân cư, khu phố,… vẫn chưa được pháp lý hóa. Trong khi châu Âu đã xem đây là động lực chuyển dịch năng lượng.
Kết luận
Nghị định 58/2025/NĐ-CP ra đời với nhiều quy định tiến bộ về khái niệm “tự sản tự tiêu”, nhưng vẫn còn mang nặng tình hình chính. Cần có sự điều chỉnh linh hoạt hơn, thân thiện hơn với người dân và doanh nghiệp nhỏ.
Việc xóa bỏ rào cản không chỉ tự do, mà là thiết yếu để đạt được mục tiêu quốc gia về chuyển đổi năng lượng.
LITHACO cung cấp các thiết bị điện mặt trời từ những thương hiệu hàng đầu thế giới, đảm bảo hiệu suất cao, tuổi thọ dài và tối ưu chi phí đầu tư cho doanh nghiệp.
Tác giả: Trần Quốc Tâm – CEO LITHACO
Bài viết dành cho tạp chí chuyên ngành hoặc hội thảo năng lượng tại Việt Nam 2025
Hãy để LITHACO đồng hành cùng các bạn trong hành trình chuyển đổi năng lượng, vui lòng liên hệ với chúng tôi theo các cách sau:
- Đường dây nóng: 1900 25 25 27
- Số điện thoại: 0918.886.502, 094.181.2233
- Zalo: 094.181.2233
- Địa chỉ: Tầng 12 Tòa nhà BW, số 15 Võ Văn Kiệt, Phường 16, Quận 8, TP.HCM
- Trang web: https://lithaco.vn
- Facebook: https://www.facebook.com/Lithaco.vn/
Bài Viết Liên Quan
![[Bảng Giá] Điện Mặt Trời Cho Doanh Nghiệp 2025](https://lithaco.vn/wp-content/uploads/2025/03/Bảng-giá-điện-mặt-trời-cho-doanh-nghiệp-414x259.png "[Bảng Giá] Điện Mặt Trời Cho Doanh Nghiệp 2025 19")
